زبان آرامی چیست ؟ بیاید آشنا شویم با آن 

زبان آرامی یکی از زبان‌های باستانی سامی است که نقش مهمی در تاریخ تمدن‌های خاورمیانه داشته است. این زبان در طول هزاران سال تکامل یافته و در دوره‌های مختلف تاریخی به‌عنوان زبان رسمی، مذهبی و اداری استفاده شده است. در ادامه توضیحات دقیق و کاملی درباره تاریخچه و ویژگی‌های زبان آرامی ارائه می‌شود:

۱. منشأ و ریشه زبان آرامی

• زبان آرامی یکی از شاخه‌های زبان‌های سامی شمال‌غربی است. زبان‌های سامی به خانواده‌ای از زبان‌ها تعلق دارند که شامل عبری، عربی، اکدی، فنیقی و اوگاریتی نیز می‌شوند.
• این زبان در اصل توسط قوم آرامی (Arameans) که در منطقه شمال سوریه و میان‌رودان (Mesopotamia) زندگی می‌کردند، صحبت می‌شد.
• قدمت آرامی به حدود ۱۲۰۰ تا ۱۱۰۰ پیش از میلاد بازمی‌گردد.

۲. گسترش و پذیرش زبان آرامی

• دوران امپراتوری آشوری: زبان آرامی در قرن ۸ پیش از میلاد به‌عنوان زبان بین‌المللی ارتباطی و تجاری در امپراتوری آشوری مورد استفاده قرار گرفت. آرامی به دلیل سادگی نوشتار و گسترش تجاری، جایگزین اکدی شد.
• امپراتوری بابلی نو (کلدانی): پس از سقوط آشوریان، آرامی به‌عنوان زبان رسمی امپراتوری بابلی نو به کار رفت.
• امپراتوری هخامنشی: در دوره هخامنشیان (۵۵۰–۳۳۰ پیش از میلاد)، آرامی به‌عنوان زبان رسمی اداری و دیوانی کل امپراتوری ایران شناخته شد. هخامنشیان از نسخه‌ای ساده‌تر از آرامی به نام “آرامی امپراتوری” استفاده می‌کردند.

۳. نقش مذهبی زبان آرامی

• یهودیان و کتاب مقدس: آرامی به‌عنوان یکی از زبان‌های مذهبی یهودیان شناخته می‌شود. بخش‌هایی از کتاب مقدس عبری (مانند کتاب دانیال و عزرا) به زبان آرامی نوشته شده‌اند.
• زبان عیسی مسیح: آرامی زبان مادری عیسی مسیح بود و بسیاری از آموزه‌ها و گفتارهای او به این زبان بیان شده است.
• تلمود و متون مذهبی: تلمود بابلی و بسیاری از متون یهودی بعدی به زبان آرامی نوشته شده‌اند.

۴. تقسیم‌بندی تاریخی زبان آرامی

زبان آرامی در طول تاریخ به چندین دوره و گونه تقسیم می‌شود:

الف. آرامی باستان (۱۲۰۰–۷۰۰ پیش از میلاد)

• زبان اصلی قوم آرامی.
• شواهدی از این دوره در متون کتیبه‌ای یافت شده است.

ب. آرامی امپراتوری (۷۰۰–۳۰۰ پیش از میلاد)

• زبان رسمی امپراتوری‌های آشوری، بابلی و هخامنشی.
• در این دوره آرامی به زبان بین‌المللی در منطقه تبدیل شد.

ج. آرامی میانه (۳۰۰ پیش از میلاد – ۲۰۰ میلادی)

• شامل گویش‌های متعددی مانند آرامی نباطی (Nabatean) و پالمیری (Palmyrene) است.
• این زبان تحت تأثیر یونانی قرار گرفت.

د. آرامی متأخر (۲۰۰ میلادی – ۷۰۰ میلادی)

• شامل گویش‌هایی مانند سریانی (Syriac) که به‌عنوان زبان ادبی و مذهبی مسیحیان شرقی مورد استفاده بود.
• در این دوره آرامی به تدریج جای خود را به زبان‌های دیگر مانند عربی داد.

ه. آرامی جدید (۷۰۰ میلادی تا کنون)

• گویش‌هایی که هنوز در برخی جوامع کوچک در عراق، سوریه، ترکیه و ایران صحبت می‌شود.
• این گویش‌ها به شدت تحت تأثیر زبان‌های دیگر قرار گرفته‌اند.

۵. خط و نوشتار آرامی

• خط آرامی یکی از ساده‌ترین و پراستفاده‌ترین سیستم‌های نوشتاری در دوران باستان بود.
• این خط مبنای خطوط دیگر مانند عبری و عربی شد.
• نوشته‌های آرامی روی سنگ، پاپیروس و سفالینه‌ها یافت شده است.

۶. تأثیر زبان آرامی بر دیگر زبان‌ها

• خط آرامی تأثیر قابل‌توجهی بر توسعه خطوط عبری، عربی و پهلوی داشته است.
• بسیاری از واژگان آرامی وارد زبان‌های عبری، سریانی و حتی عربی شدند.
• آرامی در توسعه زبان سریانی، که زبان مذهبی کلیسای شرق بود، نقش مهمی داشت.

۷. وضعیت کنونی زبان آرامی

• زبان آرامی هنوز در برخی جوامع کوچک در خاورمیانه صحبت می‌شود، به‌ویژه توسط جوامع آشوری و سریانی در عراق، سوریه، ترکیه و ایران.
• این زبان به دلیل مهاجرت و تغییرات فرهنگی در معرض خطر انقراض قرار دارد.
• تلاش‌هایی برای حفظ و احیای زبان آرامی از طریق آموزش و پروژه‌های فرهنگی صورت می‌گیرد.

۸. جمع‌بندی

زبان آرامی یکی از مهم‌ترین زبان‌های باستانی خاورمیانه است که در طی هزاران سال به‌عنوان زبان ارتباطی، مذهبی و اداری در مناطق وسیعی از جهان باستان استفاده شده است. این زبان علاوه بر نقش تاریخی خود، تأثیرات عمیقی بر فرهنگ، مذهب و زبان‌های مدرن گذاشته و هنوز در بخش‌هایی از جهان زنده است.

منشا این زبان (آرامی) چیست و از نظر زبانشناسی در چه رده ای قرار دارد ؟

زبان آرامی: دسته‌بندی زبان‌شناسی و لهجه‌ها

۱. دسته‌بندی زبان‌شناسی زبان آرامی

زبان آرامی یکی از زبان‌های سامی شمال‌غربی است که به خانواده بزرگ‌تر زبان‌های سامی تعلق دارد. این خانواده شامل زبان‌هایی مانند عبری، فنیقی، اوگاریتی، اکدی، و عربی است. زبان‌های سامی بخشی از خانواده آفروآسیایی (Afro-Asiatic) هستند.

ویژگی‌های زبان‌شناسی آرامی:

• زبان سامی شمال‌غربی: آرامی در این دسته‌بندی همراه با زبان‌های عبری، فنیقی و موآبی قرار دارد.
• ویژگی‌های دستوری: شامل نظام سه‌حرفی ریشه‌ای، جنسیت در اسم‌ها، و ساختار فعلی مبتنی بر زمان است.
• تأثیر متقابل: آرامی تأثیر زیادی بر عبری و دیگر زبان‌های سامی داشته و متقابلاً از آنها تأثیر گرفته است.

۲. لهجه‌ها و گونه‌های زبان آرامی

زبان آرامی به دلیل گستردگی جغرافیایی و تاریخی به لهجه‌ها و گویش‌های متعددی تقسیم می‌شود. این لهجه‌ها بر اساس زمان و مکان تفاوت دارند و معمولاً به دو بخش اصلی تقسیم می‌شوند:

الف) آرامی باستان (Old Aramaic)

• دوره تاریخی: حدود ۱۲۰۰ پیش از میلاد تا ۲۰۰ پیش از میلاد.
• ویژگی‌ها:
  • زبان اصلی قوم آرامی.
  • استفاده در مناطق شمال سوریه و میان‌رودان.
  • کتیبه‌های آرامی باستانی مانند نوشته‌های سامئال و زکریاه از این دوره به‌جا مانده‌اند.

ب) آرامی میانه (Middle Aramaic)

• دوره تاریخی: ۲۰۰ پیش از میلاد تا ۲۰۰ میلادی.
• لهجه‌های مهم:
  1. آرامی امپراتوری (Imperial Aramaic):
     • زبان رسمی در دوران هخامنشیان.
     • استفاده در ارتباطات دیوانی و رسمی.
  2. آرامی نباطی (Nabataean Aramaic):
     • زبان مورد استفاده در پادشاهی نباطی.
     • نمونه‌های کتیبه‌ای در پترا (اردن امروزی) یافت شده است.
  3. آرامی پالمیری (Palmyrene Aramaic):
     • گویش مردم شهر پالمیرا (تدمُر) در سوریه.
     • ترکیبی از آرامی و یونانی.

ج) آرامی متأخر (Late Aramaic)

• دوره تاریخی: ۲۰۰ میلادی تا ۷۰۰ میلادی.
• لهجه‌های مهم:
  1. سریانی (Syriac):
     • یکی از مهم‌ترین لهجه‌های آرامی.
     • زبان مذهبی مسیحیان شرق.
     • در ادبیات و نوشته‌های مذهبی جایگاه ویژه‌ای دارد.
  2. ماندایی (Mandaic):
     • زبان دینی صابئین ماندایی.
     • هنوز در برخی مناطق جنوب عراق و ایران استفاده می‌شود.
  3. آرامی فلسطینی یهودی (Jewish Palestinian Aramaic):
     • زبان تلمود اورشلیمی و متون یهودی.
  4. آرامی بابلی یهودی (Jewish Babylonian Aramaic):
     • زبان تلمود بابلی.
     • تأثیر عمیقی بر یهودیت داشته است.

د) آرامی جدید (Modern Aramaic)

• دوره تاریخی: از قرون وسطی تا کنون.
• ویژگی‌ها:
  • شامل گویش‌هایی است که هنوز در جوامع کوچکی از مسیحیان آشوری، سریانی و مندائیان صحبت می‌شوند.
  • گویش‌های مهم:
    1. آرامی نو آشوری (Neo-Assyrian Aramaic):
       • گویش آشوریان در عراق، سوریه، و جنوب ترکیه.
    2. آرامی نو کلدانی (Neo-Chaldean Aramaic):
       • گویش کلدانی‌ها.
       • تفاوت‌های آوایی و واژگانی با گویش آشوری دارد.
    3. آرامی طوریویو (Turoyo Aramaic):
       • گویش رایج در میان سریانی‌ها.
       • بیشتر در مناطق جنوب شرقی ترکیه و شمال سوریه تکلم می‌شود.

۳. نقش مذهبی و فرهنگی زبان آرامی

• زبان مذهبی: آرامی زبان متون مذهبی یهودیان (مانند بخش‌هایی از تلمود)، مسیحیان شرق (مانند سریانی)، و صابئین مندایی است.
• زبان عیسی مسیح: عیسی مسیح به گویشی از آرامی صحبت می‌کرد که نزدیک به آرامی جلیلی (Galilean Aramaic) بود.
• زبان ادبی: آرامی سریانی نقش مهمی در توسعه ادبیات مسیحی داشت.

۴. تأثیر زبان آرامی بر دیگر زبان‌ها

• تأثیر بر عبری: بسیاری از واژگان آرامی وارد عبری شدند. عبری تلمود به‌شدت از آرامی تأثیر گرفته است.
• تأثیر بر عربی: آرامی از نظر واژگان و نحو بر عربی تأثیر گذاشته است.
• تأثیر بر خطوط نوشتاری: خط آرامی مبنای توسعه خطوط عبری، عربی و پهلوی بود.

۵. وضعیت کنونی زبان آرامی

• گویش‌های زنده: آرامی هنوز در برخی جوامع کوچک در عراق، سوریه، ترکیه و ایران زنده است.
• تلاش برای احیا: برخی از جوامع آشوری و سریانی در تلاش‌اند این زبان را حفظ کنند.
• خطر انقراض: با کاهش تعداد گویشوران، آرامی در معرض خطر انقراض قرار دارد.

جمع‌بندی

زبان آرامی با تاریخ طولانی و گویش‌های متنوع، یکی از مهم‌ترین زبان‌های سامی است که تأثیر عمیقی بر فرهنگ، مذهب و زبان‌های منطقه گذاشته است. این زبان که زمانی زبان رسمی امپراتوری‌های بزرگ بود، هنوز در برخی جوامع کوچک به حیات خود ادامه می‌دهد.

در این دوره از آموزش زبان آرامی شما چه چیزهایی یادمیگیرید ؟

بقیه مطالب را در پیوند ایتای کانال کامبوزیا مطالعه کنید

https://eitaa.com/kambozia/3713